W mediach dominuje narzekanie i kronika wypadków. Nasze olsztyńskie lokalne i regionalne gazety papierowe i elektroniczne, radia i telewizje wiernie trzymają się tego nurtu. Ta specyficznie rozumiana „misja publiczna” nie objaśnia i nie wyjaśnia świata, nie pokazuje realnego życia. Obywatelski, codzienny Olsztyn żyje gdzieś „w podziemiach”, nie zauważony ani przez media, ani decydentów.
Kilka dni temu, w sklepie osiedlowym Samba, zauważyłem obszerną półkę bookcrossingową (na zdjęciach). To przykład obywatelskiego tworzenia przyjaznej dla ludzi przestrzeni publicznej. W tym budynku była kiedyś biblioteka, ale przeniesiono ją do pobliskiego obiektu. Teraz między sklepami z kosmetykami, drobiazgami, między fryzjerem a krawcową, w piwnicznym korytarzu stanęła półka z książkami. Taka darmowa, społeczna biblioteczka z klimatami bookcrosssingu. W supermarkecie i galerii handlowej takich nie spotkasz.
Nie jest to jedyna półka bookcrossingowa w Olsztynie. Od lat funkcjonuje w Starym Ratuszu. Inną od dłuższego czasu widzę w budynku WSIiE na ul. Jagiellońskiej, a kiedyś studenci biologii zorganizowali taką półkę przy bibliotece wydziałowej w Kortowie. Sam założyłem kilka lat temu podobną w podolsztyńskim pensjonacie. Miejsc do bookcrossingu jest zapewne więcej… ale o nich się nie pisze. I nic dziwnego, że jak ktoś założy kolejną to ogłasza mediom, że powstała „pierwsza w Olsztynie” (a te z namaszczeniem to wszem i wobec komunikują). Bo i skąd mieliby wiedzieć o już funkcjonujących?
Bokkcrossing to jeden z wielu przykładów obywatelskiego odzyskiwania przestrzeni publicznej. Jest jedną z wielu prób uporządkowania wspólnej przestrzeni miejskiej, aby służyła wzajemnym kontaktom międzyludzkim, formą wolontariatu i niskonakładowego dzielenia się dobrami i wiedzą. To ostatnie znacząco służy ochronie przyrody i środowiska.
Protesty przeciw ACTA zaskoczyły polityków (bo ci czytają namiętnie media narzekające i uroczystujące*). Nowe pokolenie walczy o przestrzeń publiczną i niekomercyjne dzielenie się kulturą i wiedzą nie tylko w Internecie.
Innym przykładem są studenci sztuki, którzy już po raz kolejny zorganizowali w olsztyńskiej kawiarni Nocnik czyli wspólne malowanie, całonocne (zobacz zdjęcia), z muzyką. Ale o tej, w gruncie rzeczy awangardowej imprezie, nie można było przeczytać w olsztyńskich mediach (ważniejsze są wypadki drogowe i gadające, polityczne głowy). A i tak zawitały tłumy, zaciekawionych jak powstaje sztuka. Tłumy młodych ludzi chciało malować, tłumy młodych i starych chciało to zobaczyć…
Inni młodzi ludzie urządzają happeningi w obronie wycinanych drzew. A przecież nie o same drzewa idzie, ale o przestrzeń publiczną w mieście, przestrzeń przyjazną mieszkańcom. Żeby jednak władza mogła tworzyć przestrzeń przyjazną i funkcjonalną, wcześniej musi rozumieć otaczającą nas rzeczywistość i procesy w niej zachodzące. A gdzie ma się tego nauczyć, zapoznać, pokontestować? Z kroniki wypadków i uroczystych, oficjalnych spotkań lub narzekania na wszystko i wszystkich? Jeśli jest jakaś klęska żywiołowa, to media pokazują narzekających („panie premierze jak żyć”), że coś nie tak, a nie ratowników przy pracy lub organizujące się społeczeństwo obywatelskie wokół problemu i zadań…
Ech, chciałoby się w naszych mediach więcej popularyzacji wiedzy (a więc opisywania i objaśniania świata wokół nas) i pozytywnego informowania o rodzącym się społeczeństwie obywatelskim. Krew, seks i skandale już po prostu nużą, pomijając wynaturzony obraz rzeczywistości. O wiele ciekawsza jest wiedza, co udowadniają oblegane muzea interaktywne i pikniki naukowe czy nawet uniwersytety trzeciego wieku.
* uroczystujące – taki jednorazowy neologizm, dla wskazania zaiteresowania „ważnymi” uroczystościami z obecnością władz różnego kalibru)
Stare Profesorskie Gadanie 